تیزاب سلطانی چیست؟ معمولا زمانی که صحبت از استخراج فلزات گرانبها مثل رودیوم، پالادیوم، پلاتین و طلا میشود، نام تیزاب سلطانی هم به میان می‌آید. به همین دلیل در این مقاله از ایران ریفاینینگ می‌خواهیم به شما بگوییم که تیزاب سلطانی چگونه درست میشود و چه کاربردهایی دارد؟ همچنین پس از بررسی چیستی آن، نحوه استخراج فلزات گرانبها از این ماده را هم بیان خواهیم کرد.
تیزاب سلطانی یا Aqua Regia محلولی از هیدروکلریک اسید و نیتریک اسید است که به نسبت ۳ به ۱ با هم مخلوط شده اند. این محلول معمولا زرد، نارنجی یا قرمز است و حالتی بخارزا دارد و از آن برای حل کردن فلزاتی مانند پالادیوم، پلاتین و طلا استفاده میشود. Aqua Regia توسط جابر بن حیان کشف شد و اهمیت آن در واکنش دهی با بیشتر فلزات نجیب بود.
حال که دانستیم تیزاب سلطانی چیست، باید بدانیم که این ماده به طور معمول در بازار وجود ندارد و در صورت نیاز باید آن را تولید کرد. به همین دلیل در این بخش می‌خواهیم به شما بگوییم که تیزاب سلطانی چگونه درست میشود؟ برای این کار باید مقداری هیدروکلریک اسید و نیتریک اسید را تهیه کنید. ظرفی را بردارید که مطمئن هستید هیچ آلاینده آلی در آن وجود ندارد و یا قبلا برای ترکیبات کربن هیدروژن از آن استفاده نشده است. حال هیدروکلریک اسید را در یک ظرف ریخته و به میزان سه برابر آن، اسید نیتریک را اضافه نمایید. دقت داشته باشید که باید این کار را با لباس ایمنی و در زیر هود انجام دهید. همچنین هرگز تیزاب سلطانی را در مقدار زیاد تولید نکرده و از ظروف شکستنی هم برای این کار استفاده نکنید. در نهایت مایعی نارنجی رنگ به دست می‌آید که دودی شیری رنگ از آن بلند میشود و بوی کلر می‌دهد.
تیزاب سلطانی به دلیل قدرت حل کردن برخی از فلزات نجیب، در مواد زیر به کار می‌رود:
مهمترین کاربرد تیزاب سلطانی را میتوان در استخراج فلزات گرانبها دانست؛ به گونه‌ای که ضایعات مختلف حاوی این فلزات را در تیزاب حل کرده و سپس با استفاده از رسوب دهنده‌ها، آن‌ها را استخراج می‌کنند. برای مثال با حل کردن CPU در آکوارجیا میتوان طلای موجود در آن را بازیابی کرد. علاوه بر این، برای استخراج رودیوم، پالادیوم و پلاتین موجود در مبدل‌های کاتالیستی خودرو هم میتوان از تیزاب استفاده کرد. برای اطلاع از قیمت رودیوم بر روی لینک درج شده کلیک کنید.
یکی دیگر از کاربردهای تیزاب سلطانی، تهیه فلزات با درصد خلوص بسیار بالا است. برای مثال میتوان پلاتین و طلا را با استفاده از این ماده، با خلوص ۹۹.۹۹۹۹ درصد تهیه کرده و در تولید محصولات حساس و قطعات الکترونیکی مجددا مورداستفاده قرار داد.
یکی از روش‌هایی که برای جک کردن طرح موردنظر بر روی قطعات طلا، پلاتین و پالادیوم استفاده میشود، تیزاب سلطانی است. به دلیل خاصیت حل کنندگی، شما میتوانید هر طرحی را بر روی زیورآلاتی از این جنس حک کنید بدون اینکه نگران از دست رفتن بخشی از این فلزات گرانبها باشید.
یکی دیگر از کاربردهای تیزاب سلطانی، بازیافت ضایعاتی مانند قطعات الکترونیکی و مبدل‌های کاتالیستی است که باعث میشود هزینه زیادی در چرخه اقتصادی صرفه جویی شود. با استفاده از این ماده میتوان به راحتی فلزات گرانبهای موجود در این قطعات را بازیافت کرده و مجددا برای استفاده، وارد چرخه تولید نمود؛ در نتیجه منابع این فلزات تا حد زیادی حفظ خواهند شد. اگر می‌خواهید فلزات گرانبها کاتالیست را بشناسید مقاله ما را در این مورد مطالعه کنید.
همانطور که گفتیم استخراج رودیوم، پلاتین و پالادیوم از تیزاب سلطانی یکی از روش‌های حفظ منابع این فلزات ارزشمند است. برای این کار باید مراحل زیر را در آزمایشگاه‌های تخصصی پشت سر بگذارید:
همانطور که گفتیم برای جداسازی فلزات گرانبها از تیزاب سلطانی، نیاز به رسوب دهنده‌های خاصی دارید که در جدول زیر نام و خواص آن‌ها را با توجه به نوع فلز بیان کرده‌ایم. باید دقت کنید که رعایت ترتیب مراحل در استخراج فلزات گرانبها بسیار اهمیت دارد و استخراج رودیوم از تیزاب آخرین مرحله از این فرایند خواهد بود.
| نام فلز | نام رسوب دهنده | مقدار موردنیاز برای ته نشیتی | زمان موردنیاز برای ته نشینی | نحوه استفاده |
|---|---|---|---|---|
| استخراج طلا از تیزاب |
– سولفات آهن یا زاج سبز – متابی سولفات سدیم |
تقریبا دو برابر طلای موجود در محلول | حدود ۲ ساعت برای ۹۰ درصد طلای موردنیاز | حل کردن در آب گرم و اضافه کردن به تیزاب |
| استخراج پلاتین از تیزاب سلطانی |
– آمونیوم کلرید یا نشادر – اسید پراکسید |
حدود نصف پلاتین موجود در محلول | بلافاصله پس از اضافه کردن رسوب دهنده | حل کردن در آب به نسبت ۱ به ۴ |
| استخراج پالادیوم از تیزاب |
– کلرات سدیم – کلرات پتاسیم – دی متیل گلی اکسیم یا پودر روی |
حدود یک قاشق چای خوری | بلافاصله پس از اضافه کردن رسوب دهنده | در دمای نزدیک به جوشیدن، به محلول اضافه شود |
| استخراج رودیوم از تیزاب | استانوس کلرید | حدود یک قاشق چایخوری | در انتهای مرحله جداسازی فلزات گرانبها | پس از جداسازی همه فلزات، پودر باقیمانده را جداسازی و خشک کنید |
سخن پایانی
تیزاب سلطانی یا آکوارجیا از مهمترین مواد شیمیایی برای استخراج فلزات گرانبها و بازیافت آن‌ها است. در این مقاله از iran refining به شما گفتیم که تیزاب سلطانی چیست؟ همچنین گفتیم که تیزاب سلطانی چگونه درست می شود؟ در نهایت هم اطلاعاتی را درباره نحوه استخراج فلزات گرانبهایی مانند طلا، پلاتین، پالادیوم و رودیوم از این محلول به شما دادیم.
برای دفع تیزاب سلطانی میتوانید از یخ استفاده کنید؛ اما برای اطمینان بیشتر توصیه میشود که از سدیم هیدروکسید ۱۰ درصد یا بی کربنات سدیم اشباع استفاده کنید و مطمئن شوید که PH محلول در زمان دفع، به ۵ رسیده باشد.
استفاده از دستکش، عینک و ماسک مخصوص الزامی است و فرایند ساخت یا استخراج فلزات باید حتما در زیر هود انجام شود.
خطرات موجود در فرایند اسید کاری: امروزه مطالب مختلفی در ارتباط با اسید کاری و استخراج فلزات گرانبها ارائه میشوند. همچنین روش‌های مربوط به آموزش این اقدامات هم در فضای وب به صورت گسترده وجود دارند. نکته مهمی که در
مُطّلا کاری ظروف چیست؟ امروزه برای ساخت ظروف و لوازم آنتیک و جذاب، از روش‌های مختلف و گوناگونی استفاده میشود که یکی از آن‌ها مطلا کاری است. مطلا کاری را باید به عنوان یک روش تزئینی معرفی کنیم که با
گلد لاستر بر روی سرامیک و چینی گلد لاستر یا طلای لاستر برای سرامیک و چینی یک مادهء پیچیدهء چند بُعدی است که از ترکیب مواد فلزی و آلی مبتنی بر فلزات گرانبها با رزین و روغن به دست می‌آید.
طلای رنگ چینی یا liquid bright gold چیست؟ آثار هنری مثل بعضی وسایل تزیینی، ظروف چینی، ظروف بلور، و ظروف سرامیکی و بعضی از انواع کاشی های ساختمانی و مواردی از این قبیل همگی در یک نقطه اشتراک دارند؛ آن
